Tanuki-Manga

Wymiana międzynarodowa stała się na przestrzeni ostatnich lat integralną częścią polskiego systemu edukacji wyższej. Połączone starania studentów, pracowników naukowych oraz urzędników ministerialnych zaowocowały wieloma programami, które poprzez aktywny kontakt międzykulturowy oraz wymianę doświadczeń polepszają jakość nauczania i wspomagają samorozwój kadry naukowej, a także umiejętności społeczne i naukowe studentów. Należy jednak zauważyć, że przyszłość tych projektów zależy w równej mierze od pogłębionej kooperacji pomiędzy placówkami naukowymi, jak i od inicjatyw oddolnych, których przykładem jest wydany w Polsce komiks pochodzenia japońskiego Mother’s Spirit.

Komiks stara się krzewić idee współpracy międzynarodowej wśród odbiorców zainteresowanych kulturą japońską, w szczególności japońskimi romansami homoseksualnymi, która to grupa nie jest typowym celem tego rodzaju działań promocyjnych. Mimo umieszczenia akcji w Japonii, komiks wiernie oddaje polskie realia wymiany zagranicznej. Już na pierwszych stronach trafnie zarysowuje typowy początek tego rodzaju inicjatyw – oderwaną od rzeczywistości, bezcelową i szkodliwą dla uczelni idée fixe rektora, realizowaną z pogwałceniem jego formalnych kompetencji, która dzięki niemocy i oportunizmowi urzędniczemu przechodzi przez kolejne szczeble administracji. W tym przypadku dotyczy ona pomocy edukacyjnej dla żyjącego na tropikalnej wyspie plemienia Ruta. Równie realistycznie, pomoc ta jest kompletnie nieprzygotowana i opiera się głównie na myśleniu życzeniowym.

Realizacją projektu ma się zająć pozbawiony odpowiednich kwalifikacji pracownik uczelnianej administracji Ryoichiro. Decyzja ta zostaje podjęta na podstawie jego sytuacji życiowej (jest kawalerem, co ma jakoby pozwolić mu utrzymywać studentów pod własnym dachem), co jest niezgodne z japońskim oraz polskim prawem. Gość, którym ma się zająć – Qaltaqa, zostaje przedstawiony w komiksie jako typowy przedstawiciel studentów z zagranicy: nie zna żadnego języka, w którym dałoby się z nim porozumieć, elementarnych zasad kultury, w której będzie przebywał, brak mu też minimalnych podstaw, które pozwalałyby na studiowanie w normalnym trybie. Qaltaqa wykazuje jednak nietypowe zaangażowanie oraz inteligencję niezbędne do odnalezienia się w nowej sytuacji, co jest ustępstwem realizmu na rzecz promocyjnych założeń komiksu. W te założenia wpisuje się również ważny motyw wymiany międzykulturowej. Kluczowe dla powodzenia projektów tego typu jest wskazanie, jakie mogą być dla plemienia Ruta zyski z kontaktu ze współczesną cywilizacją. Jednym z głównych zagadnień Mother's Spirit jest odpowiedź na to pytanie.

Brzmi ona – homoseksualizm. W mniejszym stopniu również – słodycze. Diagnozę tę należy ocenić jako całkowicie słuszną i prowadzącą do natychmiastowego zwiększenia poziomu życiowej satysfakcji tak członków plemienia, jak i miejscowego środowiska akademickiego. Szczególnie ta ostatnia grupa była pozbawiona wcześniej dostatecznego kontaktu z dwumetrowego wzrostu łowcami o egzotycznej urodzie i umięśnieniu kulturystów. Wzajemne stosunki są korzystne również dla członków plemienia Ruta, wykazujących wyraźne upodobanie do japońskich słodkości oraz odpowiednio sfeminizowanych przedstawicieli administracji. Komiks prezentuje konkretne przykłady związanej z międzykulturowym kontaktem satysfakcji, tak długotrwałe, jak i doraźne, niekiedy o zaskakującej intensywności. Występujące naturalne trudności, związane z istnieniem barier kulturowych, urzędniczych, językowych oraz fizycznych, ukazane zostają jako tymczasowe i ustępujące przy odpowiedniej ilości zaangażowania, wymiany informacji między biurami, treningu oraz rozluźnienia stosownych części ciała.

Jako krytyka komiksu Mother's Spirit podniesiona może zostać nadmierna symplifikacja. Bogactwo kulturowe plemienia Ruta oraz psychologiczna złożoność postaci w nieukrywany sposób nie są traktowane jako priorytet. Występujące w komiksie ograniczenia w stosowanym słownictwie, gestykulacji oraz mimice w istocie czynią ukazanie jakiejkolwiek złożoności niemożliwym. Można jednak argumentować, że brak powyższych czyni komiks przystępniejszym dla polskiego odbiorcy, szczególnie związanego z systemem edukacji wyższej. Nie obciążając przesadnie czytelnika tego rodzaju zagadnieniami, komiks skupia jego uwagę przede wszystkim na samej osobie Qaltaqi, ze szczególnym uwzględnieniem jego aspektów fizycznych, przyczyniając się przy tym do promowania postaw prosportowych wśród grupy odbiorców japońskich romansów homoseksualnych, czego grupa ta niewątpliwie potrzebuje.

Koncentracja na tym zagadnieniu jest widoczna w treści, ale również w formie graficznej komiksu, którego Qaltaqa stanowi większość. Przesłaniając swoją sylwetką ogół zbędnych elementów otoczenia zapobiega rozproszeniu uwagi odbiorcy, czyniąc wymowę komiksu wyraźniejszą. Pewne odstępstwa, objawiające się obecnością na kadrach, można jedynie zaobserwować w przypadku kluczowego dla przebiegu edukacji homoseksualnej Ryoichiro oraz innego przedstawiciela plemienia Ruta, Aqnama. Z Aqnamem związany jest wart odnotowania wątek dotyczący polityki prorodzinnej plemienia Ruta. Polityka ta koncentruje się na poszukiwaniu żon za granicą, czego Aqnam jest zdecydowanym orędownikiem, a co stoi w sprzeczności z czerpaniem korzyści z homoseksualizmu, jednak daje się pogodzić ze słodyczami. Jest to cenny przykład refleksji nad nowoczesnym patriotyzmem, a fakt braku jakichkolwiek konkluzji odnośnie do tego tematu doskonale podkreśla złożoność problemu.

Japoński romans homoseksualny Mother's Spirit należy uznać za niezwykle cenny materiał promujący wymianę międzynarodową. Brak istotnych zalet artystycznych i fabularnych podkreśla jego prostotę i przyczynia się do utrwalania postaw cennych w szkolnictwie wyższym. Dla kadry administracyjnej i naukowej jest to gotowość do realizowania projektów przełożonych niezależnie od stopnia ich absurdu, w celu czerpania z tego przyjaznych dla budżetu uczelni korzyści seksualnych. Dla studentów jest to przede wszystkim nawoływanie do zarzucenia prowadzących do konfliktów prób zrozumienia innych kultur, czyli wysiłków przedstawionych w omawianym komiksie jako niemożliwe do zrealizowania.